I. SỰ CẦN THIẾT BAN HÀNH LUẬT

1. Cơ sở chính trị, pháp lý

Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về đẩy mạnh cải cách hành chính, cải cách tư pháp, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong xử lý tài sản công, trong thời gian qua, nhiều văn kiện của Đảng, Nhà nước đã xác định chủ trương, định hướng về hoàn thiện thể chế, đổi mới, nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt động bổ trợ tư pháp nói chung, trong đó có hoạt động đấu giá tài sản như: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng[1]; Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới[2]; các văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và kết luận của đồng chí Tổng Bí thư liên quan đến công tác phòng, chống tham nhũng, đẩy mạnh xử lý hiệu quả tài sản trong các vụ án kinh tế, tham nhũng[3]; Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư[4]; Nghị quyết số 499/NQ-UBTVQH15 ngày 28/3/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hoạt động chất vấn tại phiên họp thứ 9 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội khoá XV[5]; Nghị quyết số 54/NQ-CP ngày 12/4/2022 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025[6].

Bên cạnh đó, nhiều quy định pháp luật liên quan trực tiếp đến các loại tài sản phải bán thông qua đấu giá và các quy trình trước khi đấu giá (về thẩm quyền, thủ tục đưa tài sản ra đấu giá, việc định giá, xác định giá khởi điểm…) và sau khi đấu giá (việc ký hợp đồng mua bán, phê duyệt kết quả, nộp tiền trúng đấu giá, giao tài sản, cấp phép cho người trúng đấu giá…) đã hoặc đang được sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới sau thời điểm Luật Đấu giá tài sản được ban hành như: Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Thi hành án dân sự, Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Khoáng sản (sửa đổi), Luật Tần số vô tuyến điện (sửa đổi)[7]... Để thể chế hoá chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần bảo đảm tính thống nhất, tính đồng bộ, khả thi, hiệu quả của hệ thống pháp luật và đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thì việc sửa đổi, bổ sung Luật Đấu giá tài sản là rất cần thiết.

2. Cơ sở thực tiễn

Quá trình triển khai thi hành Luật Đấu giá tài sản đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Đội ngũ đấu giá viên ngày càng phát triển với số lượng lên đến hơn 1.200 người với gần 600 tổ chức đấu giá tài sản, trong đó có 57 Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Số lượng các cuộc đấu giá tài sản ngày càng tăng, nhiều cuộc đấu giá được tổ chức thành công với giá trị tài sản bán được cao hơn nhiều lần so với giá khởi điểm, nộp ngân sách nhà nước đạt giá trị lớn, qua đó, đóng góp tích cực cho việc quản lý, sử dụng tài sản công, góp phần tạo nguồn lực cho hoạt động đầu tư, xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương[8]. Các hình thức đấu giá được áp dụng phong phú, đa dạng; việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động đấu giá được quan tâm và đã thu được những kết quả ban đầu. Nhận thức về vai trò, vị trí của nghề đấu giá và đội ngũ đấu giá viên ngày càng được nâng cao, tạo hiệu ứng tốt trong xã hội.

Tuy nhiên, trong bối cảnh đất nước tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội và các ngành dịch vụ theo cơ chế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình thực hiện Luật Đấu giá tài sản đã phát sinh một số vấn đề hạn chế, bất cập, cần sửa đổi, bổ sung để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, cụ thể như sau:

Thứ nhất, chất lượng của đội ngũ đấu giá viên tuy đã được nâng cao nhưng vẫn còn một số hạn chế. Một bộ phận đấu giá viên còn yếu về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng hành nghề; việc cập nhật kiến thức pháp luật, hoàn thiện kỹ năng hành nghề của đội ngũ đấu giá viên còn chưa được thực hiện thường xuyên, chưa hiệu quả. Một số thủ tục về thay đổi đăng ký hoạt động của doanh nghiệp, chi nhánh doanh nghiệp đấu giá tài sản còn chưa được quy định.

Thứ hai, một số quy định về trình tự, thủ tục đấu giá chưa chặt chẽ, chưa phù hợp với thực tiễn, gây vướng mắc (thời hạn bán, tiếp nhận hồ sơ tham gia đấu giá, nộp tiền đặt trước chưa hợp lý…); chưa có quy định riêng đối với một số tài sản đặc thù như quyền khai thác khoáng sản, quyền sử dụng tần số vô tuyến điện, quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư nên việc áp dụng trình tự, thủ tục đấu giá chung còn khó khăn (chưa có quy định về cách thức xác định tiền đặt trước trong trường hợp giá khởi điểm chưa xác định được bằng tiền, về thời gian cơ quan có thẩm quyền xét duyệt yêu cầu, điều kiện tham gia đấu giá…). Thực tiễn vẫn còn tình trạng đấu giá viên vi phạm pháp luật, vi phạm Quy tắc đạo đức nghề nghiệp bị xử lý hành chính, hình sự. Cơ chế hủy kết quả đấu giá của cơ quan có thẩm quyền trong một số trường hợp còn vướng mắc, nhất là trường hợp các bên đã ký hợp đồng mua bán tài sản và hợp đồng đã được công chứng. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn; việc áp dụng hình thức đấu giá trực tuyến còn chưa phổ biến.

Thứ ba, công tác quản lý nhà nước về hoạt động đấu giá tài sản còn hạn chế nhất định, nhất là việc kiểm tra, thanh tra về tổ chức, hoạt động đấu giá của cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương chưa được thường xuyên nên việc phát hiện, xử lý sai phạm có lúc, có nơi còn chưa kịp thời, hiệu quả; việc xử lý mang tính răn đe chưa cao. Cơ chế kiểm soát hoạt động đấu giá còn bộc lộ hạn chế; một số cơ quan, người có tài sản đấu giá còn thiếu trách nhiệm trong việc giám sát quá trình tổ chức đấu giá dẫn đến sai phạm.

Trước yêu cầu thực tiễn đối với hoạt động đấu giá tài sản và bối cảnh Chính phủ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, việc sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Đấu giá tài sản nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập nêu trên, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ để thúc đẩy hoạt động đấu giá tài sản theo hướng chuyên nghiệp hóa, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đấu giá tài sản là rất cần thiết và cấp bách.

II. MỤC ĐÍCH, QUAN ĐIỂM XÂY DỰNG LUẬT

1. Mục đích xây dựng Luật

- Tiếp tục thể chế hoá chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về phát triển dịch vụ đấu giá tài sản theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí;

- Nâng cao tính chuyên nghiệp hoá, chuyên môn hóa của đội ngũ đấu giá viên, tổ chức đấu giá tài sản, chất lượng hoạt động đấu giá tài sản; khắc phục những hạn chế, bất cập, đảm bảo tính công khai, minh bạch, khách quan trong hoạt động đấu giá tài sản;

- Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số; nâng cao hiệu quả, hiệu lực của công tác quản lý nhà nước về đấu giá tài sản.

2. Quan điểm xây dựng dự án Luật

- Tiếp tục thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát huy vai trò của hoạt động đấu giá trong phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, chuyển đổi số, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; bám sát và cụ thể hóa 03 nhóm chính sách lớn trong Đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản đã được thông qua.

- Kế thừa quan điểm Luật Đấu giá tài sản là luật hình thức, quy định về trình tự, thủ tục đấu giá tài sản, áp dụng thống nhất cho các loại tài sản mà pháp luật quy định phải bán thông qua đấu giá; các nội dung khác thuộc giai đoạn trước khi đấu giá (quy trình đưa tài sản ra đấu giá, xác định giá khởi điểm…) và sau khi đấu giá (phê duyệt kết quả, nộp tiền trúng đấu giá…) thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành; hoàn thiện trình tự, thủ tục đấu giá tài sản theo hướng chặt chẽ, công khai, minh bạch, khách quan, đồng thời quy định một số thủ tục riêng đối với một số loại tài sản đặc thù, khắc phục tồn tại, bất cập hiện nay; nâng cao tính chuyên nghiệp của đội ngũ đấu giá viên, tổ chức đấu giá tài sản; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động đấu giá tài sản, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các văn bản pháp luật có liên quan.

- Tăng cường trách nhiệm của người có tài sản đấu giá, người tham gia đấu giá, đấu giá viên, tổ chức đấu giá tài sản; bảo đảm sự quản lý thống nhất, hiệu quả của Nhà nước đối với tổ chức và hoạt động đấu giá tài sản; phân công, phân nhiệm rõ ràng, tạo cơ chế phối hợp hiệu quả trong quản lý nhà nước về đấu giá tài sản giữa Nhà nước với tổ chức xã hội - nghề nghiệp của đấu giá viên.

III. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA LUẬT SỬA ĐỔI, BỔ SUNG MỘT SỐ ĐIỀU CỦA LUẬT ĐẤU GIÁ TÀI SẢN

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản gồm 03 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 43 điều; bổ sung 02 điều mới; bãi bỏ 02 điều và một số điểm, khoản của Luật Đấu giá tài sản năm 2016 với các nội dung chính như sau:

1. Về việc áp dụng Luật Đấu giá tài sản và quy định về trình tự, thủ tục đấu giá tài sản tại các luật khác

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản bổ sung quy định về việc không áp dụng trình tự, thủ tục đấu giá của Luật Đấu giá tài sản đối với trường hợp đấu giá biển số xe, theo đó, việc đấu giá đối với biển số xe được thực hiện theo quy định của pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ để đảm bảo thống nhất, đồng bộ với quy định của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ vừa được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 7.

Như vậy, trường hợp có sự khác nhau giữa quy định về trình tự, thủ tục đấu giá của Luật Đấu giá tài sản và quy định của luật khác thì áp dụng quy định của Luật Đấu giá tài sản, trừ trường hợp việc đấu giá đối với chứng khoán được thực hiện theo quy định của pháp luật về chứng khoán; việc đấu giá đối với tài sản công của cơ quan Việt Nam ở nước ngoài được thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công; việc đấu giá đối với biển số xe được thực hiện theo quy định của pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

2. Về tài sản đấu giá

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản tiếp tục quy định theo hướng liệt kê các loại tài sản đấu giá, theo đó gồm hai loại: (i) tài sản mà pháp luật quy định phải đấu giá; (ii) Tài sản không thuộc loại tài sản thứ nhất mà cá nhân, tổ chức tự nguyện lựa chọn đấu giá.

Việc liệt kê các loại tài sản mà theo pháp luật chuyên ngành quy định phải đấu giá được quy định trên cơ sở cập nhật chính xác và phù hợp với quy định của pháp luật chuyên ngành điều chỉnh đối với tài sản đó, qua đó, đảm bảo thuận lợi cho việc áp dụng thống nhất trình tự, thủ tục đấu giá của Luật Đấu giá tài sản đối với các loại tài sản này.

3. Về đấu giá viên, tổ chức hành nghề đấu giá tài sản

Để tạo điều kiện và thu hút người tốt nghiệp từ đại học trở lên tham gia khóa đào tạo nghề đấu giá, nâng cao chất lượng, tính chuyên nghiệp của đội ngũ đấu giá viên, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp đấu giá, góp phần thúc đẩy và phát triển hoạt động đấu giá tài sản theo thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phù hợp với thông lệ quốc tế, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản quy định như sau:

(i) Bỏ quy định về điều kiện phải có thời gian làm việc trong lĩnh vực được đào tạo 03 năm mới được tham gia khóa đào tạo nghề đấu giá nhằm tháo gỡ rào cản trong việc tham gia khóa đào tạo nghề đấu giá, đảm bảo khả thi, phù hợp với thực tiễn, góp phần phát triển nguồn đấu giá viên.

(ii) Bỏ quy định về các trường hợp được miễn đào tạo nghề đấu giá nhằm đảm bảo tất cả các đối tượng muốn trở thành đấu giá viên đều phải qua khóa đào tạo nghề để được trang bị kiến thức pháp luật, kỹ năng hành nghề, đạo đức nghề nghiệp phù hợp với tính chất hành nghề đấu giá tài sản là ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

(iii) Bổ sung quy định về trách nhiệm tham gia bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ đối với đấu giá viên nhằm không ngừng nâng cao chất lượng của đội ngũ đấu giá viên trong hoạt động hành nghề (các chức danh bổ trợ tư pháp khác đều đã có quy định về bồi dưỡng).

(iv) Bổ sung quy định về việc không được cấp, cấp lại Chứng chỉ hành nghề đấu giá đối với người đã bị kết án về tội vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản kể cả trường hợp đã được xoá án tích; sửa đổi, bổ sung quy định về thu hồi Chứng chỉ hành nghề đấu giá đối với trường hợp không hành nghề đấu giá tài sản trong thời hạn 02 năm liên tục trừ trường hợp bất khả kháng.

(v) Bổ sung quy định về một số hành vi bị nghiêm cấm đối với đấu giá viên, tổ chức đấu giá tài sản, người có tài sản và cá nhân, tổ chức có liên quan để tăng cường tính công khai, minh bạch, độc lập, khách quan, hạn chế tối đa tiêu cực trong hoạt động đấu giá.

(vi) Sửa đổi, bổ sung quy định về quyền của tổ chức đấu giá tài sản trong việc thỏa thuận với người có tài sản đấu giá về việc áp dụng một, một số hoặc toàn bộ quy định về trình tự, thủ tục đấu giá của Luật Đấu giá tài sản, được liên kết với các tổ chức hành nghề đấu giá tài sản khác để tổ chức việc đấu giá đối với tài sản đấu giá thuộc sở hữu của cá nhân, tổ chức tự nguyện lựa chọn đấu giá; được thu, quản lý, sử dụng tiền bán hồ sơ mời tham gia đấu giá theo quy định của pháp luật, qua đó, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, tạo cơ sở pháp lý cho việc đấu giá tài sản của cá nhân, tổ chức được thực hiện chuyên nghiệp, phù hợp với thông lệ quốc tế.

(vii) Bổ sung quy định về các trường hợp và thủ tục thực hiện việc thay đổi nội dung đăng ký hoạt động của doanh nghiệp, chi nhánh doanh nghiệp đấu giá tài sản (doanh nghiệp đấu giá tài sản thay đổi địa chỉ trụ sở từ tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương này sang tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác; thay đổi danh sách đấu giá viên hành nghề trong doanh nghiệp; thay đổi về địa chỉ trụ sở chi nhánh của doanh nghiệp đấu giá tài sản; thay đổi Trưởng chi nhánh...); bổ sung trường hợp doanh nghiệp đấu giá tài sản bị thu hồi Giấy đăng ký hoạt động theo đề nghị của cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo bao quát đầy đủ các trường hợp trong thực tiễn; sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm công bố nội dung đăng ký hoạt động của doanh nghiệp đấu giá tài sản trên Cổng Đấu giá tài sản quốc gia.

(viii) Bỏ một số giấy tờ trong hồ sơ đề nghị cấp Chứng chỉ hành nghề đấu giá, hồ sơ đăng ký hoạt động của doanh nghiệp, chi nhánh doanh nghiệp đấu giá tài sản và bỏ thủ tục cấp Thẻ đấu giá viên nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 12/5/2020 của Chính phủ ban hành chương trình cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh giai đoạn 2020-2025.

4. Về trình tự, thủ tục đấu giá tài sản

Để đảm bảo tính chặt chẽ, khách quan, công khai, minh bạch, hạn chế các tiêu cực phát sinh, đồng thời, khắc phục các vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động đấu giá tài sản, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản quy định như sau:

(i) Bổ sung một số nội dung chính của Quy chế cuộc đấu giá như: Tên tài sản hoặc danh mục tài sản, lô tài sản hoặc tài sản riêng lẻ; địa điểm, thời gian bắt đầu và kết thúc việc bán, tiếp nhận hồ sơ tham gia đấu giá; tiền đặt trước, bước giá, phiếu trả giá hợp lệ, không hợp lệ, giá trả của từng loại tài sản là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất trong trường hợp người có quyền sử dụng đất không đồng thời là người có quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; sửa đổi, bổ sung quy định về niêm yết, thông báo công khai việc đấu giá để đảm bảo việc tiếp cận thông tin tập trung, thống nhất.

(ii) Sửa đổi, bổ sung quy định về xem tài sản đấu giá, địa điểm tổ chức cuộc đấu giá, việc thay đổi địa điểm tổ chức cuộc đấu giá đảm bảo thuận lợi, thu hút nhiều người tham gia đấu giá; quy định rõ ràng, cụ thể thành phần hồ sơ mời tham gia đấu giá, hồ sơ tham gia đấu giá, trình tự, thủ tục thực hiện hình thức đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá, đấu giá bằng bỏ phiếu gián tiếp.

(iii) Bổ sung 02 điều mới về đấu giá trực tuyến và trình tự, thủ tục đấu giá trực tuyến, trong đó quy định việc đấu giá trực tuyến được thực hiện thông qua Cổng Thông tin điện tử Đấu giá tài sản quốc gia hoặc Trang thông tin điện tử đấu giá trực tuyến; các nguyên tắc chung thực hiện hình thức đấu giá trực tuyến và giao Chính phủ quy định chi tiết nhằm hoàn thiện hơn nữa hình thức đấu giá trực tuyến, góp phần nâng cao tính khách quan, công khai, minh bạch, thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động đấu giá tài sản.

(iv) Sửa đổi, bổ sung quy định cho phép bán đấu giá trong trường hợp chỉ có một người đăng ký tham gia đấu giá; một người tham gia đấu giá; một người trả giá; một người chấp nhận giá nếu người đó trả giá cao nhất và ít nhất bằng giá khởi điểm, trừ trường hợp pháp luật áp dụng đối với tài sản đó có quy định khác để bảo đảm tránh lãng phí nguồn lực mà vẫn xử lý tài sản hiệu quả.

 (v) Bổ sung một số quy định riêng về trình tự, thủ tục đấu giá đối với tài sản đặc thù bao gồm quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản, quyền sử dụng tần số vô tuyến điện như: Thời gian bán, tiếp nhận hồ sơ tham gia đấu giá (thời gian niêm yết dài hơn so với tài sản thông thường); cách thức xác định tiền đặt trước trong trường hợp giá khởi điểm chưa xác định được bằng tiền, trường hợp đấu giá quyền cho thuê tài sản mà giá khởi điểm được xác định theo đơn giá thuê hằng năm, trường hợp trả giá, chấp nhận giá để đấu giá quyền sử dụng tần số vô tuyến điện; việc xét duyệt yêu cầu, điều kiện tham gia đấu giá của người có tài sản đấu giá; việc dừng, hủy bỏ việc tổ chức đấu giá trong một số trường hợp; bổ sung Điều mới về việc trả giá, chấp nhận giá trong đấu giá quyền sử dụng tần số vô tuyến điện và giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này để đảm bảo phù hợp với thông lệ của các nước trên thế giới. Quy định này nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi áp dụng trình tự, thủ tục đấu giá chung đối với một số tài sản đặc thù trong thời gian qua, góp phần khơi thông nguồn lực, nâng cao hiệu quả xử lý tài sản, nhất là tài sản công.

(vi) Sửa đổi, bổ sung quy định về hủy kết quả đấu giá theo hướng quy định rõ chủ thể, căn cứ đối với một số trường hợp hủy kết quả đấu giá đảm bảo khả thi, phù hợp với quy định của pháp luật về dân sự; đồng thời quy định rõ hậu quả pháp lý khi hủy kết quả đấu giá nhằm bảo vệ quyền lợi của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và xác định rõ trách nhiệm của người có hành vi vi phạm dẫn đến việc hủy kết quả đấu giá.

5. Về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động đấu giá tài sản

Để tăng cường trách nhiệm của người có tài sản trong quá trình tổ chức đấu giá, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản quy định như sau:

(i) Sửa đổi, bổ sung một số quyền và nghĩa vụ của người có tài sản đấu giá mà Luật Đấu giá tài sản hiện hành chưa quy định như: Quyền quyết định áp dụng bước giá tại các vòng đấu giá; báo cáo cơ quan có thẩm quyền về việc tổ chức thực hiện việc đấu giá; xác định giá khởi điểm, mức giảm giá của tài sản đấu giá theo quy định của pháp luật áp dụng đối với loại tài sản đấu giá; không được cung cấp thông tin của người tham gia đấu giá cho người tham gia đấu giá khác trong quá trình thẩm tra, xét duyệt điều kiện tham gia đấu giá cho đến khi kết thúc cuộc đấu giá.

(ii) Bổ sung quy định về việc cấm tham gia đấu giá từ 06 tháng đến 05 năm đối với người trúng đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến quyết định công nhận kết quả đấu giá bị hủy, đồng thời, quy định cơ quan có thẩm quyền phê duyệt kết quả trúng đấu giá là cơ quan có thẩm quyền quyết định cấm tham gia đấu giá đối với hai loại tài sản nêu trên.

(iii) Sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động đấu giá tài sản ở trung ương trong việc xây dựng, quản lý và hướng dẫn sử dụng Cổng Thông tin điện tử Đấu giá tài sản quốc gia, quy định chương trình, nội dung và tổ chức bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ của đấu giá viên, quy định chi phí đăng thông báo lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản, chi phí thông báo công khai việc đấu giá trên Cổng Thông tin điện tử Đấu giá tài sản quốc gia, chi phí sử dụng Cổng Thông tin điện tử Đấu giá tài sản quốc gia và các chi phí khác liên quan theo quy định của pháp luật…

6. Về quy định chuyển tiếp

Để đảm bảo việc thực hiện các quy định pháp luật được thông suốt, thuận lợi, tránh mâu thuẫn, chồng chéo, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản quy định chuyển tiếp như sau:

(i) Trường hợp người có tài sản đấu giá đã thông báo lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản trước ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản có hiệu lực thi hành nhưng chưa có kết quả lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản thì người có tài sản đấu giá tiếp tục thực hiện việc lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản theo quy định của Luật Đấu giá tài sản số 01/2016/QH14 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 16/2023/QH15.

(ii) Trường hợp người có tài sản đấu giá và tổ chức hành nghề đấu giá tài sản đã ký kết hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản trước ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản có hiệu lực thi hành thì việc tổ chức đấu giá được tiếp tục thực hiện theo quy định của Luật Đấu giá tài sản số 01/2016/QH14 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 16/2023/QH15.

(iii) Trường hợp người được miễn đào tạo nghề đấu giá đang tập sự hành nghề đấu giá hoặc đã hoàn thành thời gian tập sự hành nghề đấu giá theo quy định của Luật Đấu giá tài sản số 01/2016/QH14 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 16/2023/QH15 trước ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản có hiệu lực thi hành, khi đề nghị cấp Chứng chỉ hành nghề đấu giá thì việc cấp Chứng chỉ hành nghề đấu giá được tiếp tục thực hiện quy định của Luật Đấu giá tài sản số 01/2016/QH14 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 16/2023/QH15.

IV. CÁC ĐIỀU KIỆN BẢO ĐẢM THI HÀNH LUẬT

1. Đối với cơ quan nhà nước

1.1. Tổ chức phổ biến, tập huấn Luật

- Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với cơ quan, đơn vị có liên quan biên soạn tài liệu phục vụ công tác phổ biến Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

- Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức tập huấn nội dung quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

- Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức phổ biến Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản bằng các hình thức phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế của địa phương và từng đối tượng, địa bàn (thông qua lồng ghép chuyên đề trong các hội nghị, lớp tập huấn, cập nhật kiến thức pháp luật mới theo kế hoạch công tác phổ biến, giáo dục pháp luật).

1.2. Để triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá kịp thời, hiệu quả, Bộ Tư pháp ban hành kế hoạch triển khai thi hành Luật, trong đó xác định nhiệm vụ và lộ trình thực hiện cụ thể cho các đơn vị có liên quan. Kinh phí đảm bảo thực hiện kế hoạch được bố trí từ nguồn ngân sách hàng năm của Bộ Tư pháp và các nguồn kinh phí hợp pháp khác (nếu có) theo quy định của pháp luật. Các Bộ, ngành, địa phương chủ động ban hành kế hoạch và xác định các nhiệm vụ, lộ trình và các điều kiện cụ thể để triển khai thi hành Luật theo thẩm quyền. 

2. Đối với tổ chức, doanh nghiệp và người dân

2.1. Chủ động nghiên cứu, tìm hiểu các quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản để hiểu, nắm bắt và thực hiện đúng các quy định pháp luật.

2.2. Áp dụng và tuân thủ các quy định khi tham gia hoạt động đấu giá tài sản.

V. DỰ BÁO TÁC ĐỘNG CHÍNH SÁCH CỦA LUẬT

Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản nhằm hoàn thiện hơn nữa quy định pháp luật thống nhất, đầy đủ về đấu giá tài sản, tiếp tục phát triển số lượng, nâng cao chất lượng, tính chuyên môn hoá, chuyên nghiệp hoá của đội ngũ đấu giá viên, tổ chức hành nghề đấu giá tài sản; tăng cường tính khách quan, công khai, minh bạch về trình tự, thủ tục, khắc phục khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, đồng thời, hạn chế tối đa tiêu cực trong hoạt động đấu giá tài sản; nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về đấu giá tài sản. Do đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản sau khi ban hành sẽ có những tác động tích cực đến sự phát triển của đội ngũ đấu giá viên, tổ chức hành nghề đấu giá tài sản, các cơ quan quản lý nhà nước về đấu giá tài sản và các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác xử lý tài sản, nhất là tài sản công.

VI. TRIỂN KHAI HOẠT ĐỘNG THI HÀNH LUẬT

Trên cơ sở các quy định mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, các Bộ, ngành, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần quan tâm, tích cực thực hiện một số công việc để đảm bảo việc triển khai thi hành Luật hiệu quả, thống nhất, đồng bộ, cụ thể như sau:

1. Ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật

Bộ Tư pháp chủ động ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, trong đó xác định rõ các nhiệm vụ và lộ trình thực hiện cụ thể triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, bảo đảm sau ngày 01/01/2025, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản được thực hiện thống nhất, đồng bộ và hiệu quả, bao gồm các nhiệm vụ cụ thể như sau:

(i) Tổ chức quán triệt việc thi hành và phổ biến nội dung của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

(ii) Tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến hoạt động đấu giá tài sản; xây dựng báo cáo kết quả rà soát và đề xuất việc sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm phù hợp với quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

(iii) Xây dựng các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản; sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật liên quan để đảm bảo phù hợp với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

(iv) Xây dựng và vận hành hiệu quả Cổng Thông tin điện tử Đấu giá tài sản quốc gia.

(v) Bồi dưỡng kỹ năng hành nghề cho đội ngũ đấu giá viên; đào tạo, tập huấn nghiệp vụ hằng năm cho đội ngũ cán bộ, công chức thực hiện quản lý nhà nước về đấu giá tài sản.

(vi) Tổ chức tập huấn chuyên sâu cho các Bộ, ngành, địa phương về các nội dung của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ chủ động rà soát, xác định các nhiệm vụ cụ thể để tổ chức triển khai thực hiện các quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của Bộ, ngành. Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ động ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản tại địa phương; tổ chức triển khai kịp thời, hiệu quả các nhiệm vụ được đề ra sau khi Kế hoạch được ban hành.

2. Xây dựng, ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật và rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến hoạt động đấu giá tài sản

Trên cơ sở các quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, Bộ Tư pháp đã rà soát các nội dung Luật giao quy định chi tiết. Do đó, Bộ Tư pháp đã tổng hợp, báo cáo Chính phủ về việc xây dựng, ban hành 01 Nghị định, Bộ Tư pháp ban hành theo thẩm quyền, phối hợp với Bộ Tài chính ban hành các Thông tư quy định các nội dung Luật giao; thời hạn ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành đảm bảo hiệu lực đồng thời với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản. Bên cạnh đó, tiếp tục nâng cao chất lượng công tác thẩm định các văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo tính thống nhất, động bộ của các văn bản này với quy định của Luật Đấu giá tài sản, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến đấu giá tài sản trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, đề xuất việc sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ những quy định không còn phù hợp để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản; nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật chuyên ngành quy định về các loại tài sản phải đấu giá.

Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến hoạt động đấu giá tài sản trong phạm vi chức năng quản lý nhà nước của Bộ, ngành, địa phương; xây dựng báo cáo kết quả rà soát, đề xuất cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các văn bản sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế, bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm phù hợp với quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

3. Tổ chức phổ biến pháp luật về đấu giá tài sản cho các cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan

Để triển khai có hiệu quả, kịp thời và đồng bộ quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản đến các đối tượng áp dụng của Luật, các Bộ, ngành, địa phương chủ động tổ chức phố biến nội dung của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản và các văn bản quy định chi tiết tới các cơ quan, cá nhân, tổ chức có liên quan, nhất là đối với cơ quan, tổ chức có tài sản đấu giá là quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản tại địa phương, trong đó, tập trung vào các nội dung chính như sau:

3.1. Về đấu giá viên và tổ chức hành nghề đấu giá tài sản

(i) Về Thẻ đấu giá viên và tập sự hành nghề đấu giá

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản tại khoản 8 và điểm a, điểm b khoản 46 Điều 1 đã bãi bỏ quy định về miễn đào tạo nghề đấu giá, cấp, thu hồi Thẻ đấu giá viên. Do đó, đề nghị Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương kiểm tra, đảm bảo người tập sự hành nghề đấu giá có đầy đủ hồ sơ theo quy định, nhất là tiêu chuẩn tốt nghiệp khoá đào tạo nghề đấu giá khi nhận hồ sơ đăng ký tập sự; yêu cầu các tổ chức hành nghề đấu giá tài sản rà soát số lượng đấu giá viên đã được cấp Thẻ đấu giá viên theo quy định của Luật Đấu giá tài sản; tổng hợp danh sách đấu giá viên được cấp Thẻ đấu giá viên để xem xét thu hồi, huỷ bỏ Thẻ đấu giá viên sau ngày 01/01/2025.

(ii) Về danh sách tổ chức hành nghề đấu giá tài sản

Để triển khai Luật Đấu giá tài sản, Bộ Tư pháp đã công bố, đăng tải và cập nhật danh sách tổ chức hành nghề đấu giá tài sản trên trang thông tin điện tử chuyên ngành về đấu giá tài sản tại địa chỉ https://dgts.moj.gov.vn/. Do đó, để tiếp tục thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cần rà soát danh sách tổ chức hành nghề đấu giá tài sản đã được công bố nêu trên để đề nghị Bộ Tư pháp tiếp tục điều chỉnh, cập nhật thông tin đảm bảo chính xác. Trong quá trình tổ chức hành nghề đấu giá nếu có sự thay đổi nội dung thông tin đăng ký hoạt động thì sau khi quyết định thay đổi, Sở Tư pháp gửi thông tin về Bộ Tư pháp để cập nhật theo đúng quy định.

(iii) Về đăng ký hoạt động đối với doanh nghiệp đấu giá tài sản

Theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản thì doanh nghiệp đấu giá tài sản thực hiện thủ tục thay đổi nội dung đăng ký hoạt động khi có sự thay đổi về tên gọi, địa chỉ trụ sở trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, chi nhánh, văn phòng đại diện, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, danh sách đấu giá viên hành nghề trong doanh nghiệp và thay đổi địa chỉ trụ sở từ tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương này sang tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác.

Để thực hiện có hiệu quả quy định nêu trên, Sở Tư pháp tham mưu, báo cáo Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong việc phối hợp với cơ quan thuế và các cơ quan, tổ chức khác tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đấu giá tài sản được chuyển đổi nội dung đăng ký hoạt động thuận lợi, đảm bảo tính liên tục, ổn định theo đúng quy định của Luật Đấu giá tài sản và quy định của pháp luật về doanh nghiệp.

3.2. Về trình tự, thủ tục đấu giá tài sản

(i) Việc thẩm tra, xét duyệt yêu cầu, điều kiện của người tham gia đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản

Theo quy định tại khoản 23 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản thì trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản, người có tài sản đấu giá căn cứ hồ sơ tham gia đấu giá của người tham gia đấu giá và quy định của pháp luật áp dụng đối với loại tài sản đấu giá có trách nhiệm xét duyệt điều kiện của người tham gia đấu giá và thông báo cho tổ chức hành nghề đấu giá tài sản danh sách người đáp ứng yêu cầu, điều kiện tham gia đấu giá, người không đáp ứng yêu cầu, điều kiện tham gia đấu giá chậm nhất là 05 ngày làm việc trước ngày mở phiên đấu giá. Đồng thời, người có tài sản đấu giá có trách nhiệm không được cung cấp thông tin của người tham gia đấu giá cho người tham gia đấu giá khác trong quá trình thẩm tra, xét duyệt điều kiện tham gia đấu giá cho đến khi kết thúc cuộc đấu giá.

(ii) Về lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản

Theo quy định tại khoản 30, khoản 36 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, người có tài sản đấu giá căn cứ hồ sơ tham gia lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản, tiêu chí quy định tại khoản 4 Điều 56 Luật Đấu giá tài sản để lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản và chịu trách nhiệm về việc lựa chọn. Các tiêu chí lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản bao gồm: Cơ sở vật chất, trang thiết bị cần thiết bảo đảm cho việc đấu giá đối với loại tài sản đấu giá; phương án đấu giá khả thi, hiệu quả; năng lực, kinh nghiệm và uy tín của tổ chức hành nghề đấu giá tài sản; có tên trong danh sách các tổ chức hành nghề đấu giá tài sản do Bộ Tư pháp công bố. Người có tài sản đấu giá phối hợp chặt chẽ với tổ chức hành nghề đấu giá tài sản tổ chức cho người tham gia đấu giá được xem tài sản đấu giá; báo cáo cơ quan có thẩm quyền về việc lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản và việc giám sát quá trình tổ chức thực hiện đấu giá.

3.3. Về trách nhiệm của các cá nhân, cơ quan, tổ chức liên quan

Theo quy định tại khoản 41 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản thì cơ quan có thẩm quyền phê duyệt kết quả trúng đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản có thẩm quyền quyết định cấm tham gia đấu giá trong thời hạn từ 06 tháng đến 05 năm đối với người trúng đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến quyết định công nhận kết quả đấu giá bị hủy. Quyết định cấm tham gia hoạt động đấu giá phải được gửi cho tổ chức, cá nhân bị xử lý và cơ quan, tổ chức có liên quan; đồng thời gửi đến Bộ Tư pháp và phải đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Đấu giá tài sản quốc gia./.